Toaleta w prywatnym domu znacząco różni się od tej znajdującej się w miejscu publicznym. Ogólnodostępna łazienka musi być przede wszystkim projektowana w taki sposób, by spełniała normy sanitarno-higieniczne i była zgodna z obowiązującymi przepisami. Co w związku z tym powinien zawierać projekt toalety publicznej, by korzystanie z niej było komfortowe i bezpieczne?
Aby korzystanie z toalet w miejscach publicznych było komfortowe i higieniczne, muszą one spełniać konkretne wymagania. Wiele z nich należy wziąć pod uwagę już podczas projektowania pomieszczenia przez architekta.
To, jak projektować toalety publiczne, zależy przede wszystkim od tego, gdzie mają się one znajdować. Inne warunki musi bowiem spełnić łazienka na dworcu czy w galerii handlowej, a inne pomieszczenia znajdujące się w szkole lub szpitalu. Oznacza to różne wyzwania oraz konieczność dopasowania projektu toalety publicznej do różnych przepisów. Trzeba wziąć także pod uwagę, że każda grupa użytkowników - kobiety, mężczyźni, osoby z niepełnosprawnościami, dzieci - ma inne potrzeby, które należy wziąć pod uwagę, aby gotową łazienkę wyróżniały wysokie standardy użytkowe.
Najczęściej pojawiające się podczas korzystania z toalety publicznej problemy wynikają z błędów podczas projektowania. Źle umieszczona wentylacja lub nieprawidłowy rozkład pomieszczenia i układ sanitariatów sprawiają również, że utrzymanie właściwego poziomu higieny w łazience staje się prawdziwym wyzwaniem.
Zdarza się jednak, że projektanci muszą iść na pewne kompromisy, aby obiekt spełnił wszystkie wymogi wynikające z przepisów. Prawo budowlane, którego muszą przestrzegać, to zbiór wielu aktów prawnych, które należy wziąć pod uwagę, tworząc projekt toalety publicznej. W rezultacie stosowanie niektórych rozwiązań staje się trudne, choć nie niemożliwe.
Nowoczesne projekty toalet publicznych łączą w sobie wysoką jakość wykonania z doskonałą estetyką. Obecnie zapewniają one nie tylko dostęp do ciepłej wody oraz niezbędnych preparatów i detergentów, ale również oświetlenie uruchamianie automatycznie dzięki fotokomórce, samodomykające się drzwi oraz inne szczegóły, które poprawiają nie tylko wygodę, ale w wielu przypadkach także bezpieczeństwo. Zadbana łazienka o estetycznym wykończeniu jest tym, co doskonale świadczy o priorytetowym traktowaniu użytkowników przez inwestora.
Projekt właściwy pod względem wymiarów i elementów wyposażenia to nie wszystko. Kluczowym aspektem aranżacji toalety publicznej jest wystrój pomieszczenia, na który składają się takie sprzęty jak sedesy, umywalki, dozowniki mydła i płynu antybakteryjnego, pojemniki na ręczniki papierowe i papier toaletowy czy suszarki do rąk, ale także płytki lub okładziny stosowane na ścianach i podłogach. Charakter pomieszczenia określają także akcesoria takie jak lustra, lampy i armatura łazienkowa.
Najlepszym wyborem jest wykorzystanie sprzętów z jednej linii produktowej. Dzięki temu zyskuje się pewność, że wszystkie elementy będą do siebie pasować pod względem jakości wykorzystanych materiałów, designu i kolorystyki. To z kolei sprawia, że wnętrze wygląda spójnie i harmonijnie. Dodatkowo nie traci się czasu na wyszukiwanie poszczególnych, pasujących do siebie urządzeń, dzięki czemu urządzenie toalety staje się znacznie łatwiejsze.
Planując wyposażenie toalety należy też zwrócić szczególną uwagę na kształt i wielkość pomieszczenia. Zarówno wybrane sprzęty, kolor ścian, jak i inne elementy muszą bowiem do niego pasować, by całe wnętrze było estetyczne i funkcjonalne. Przykładowo, aranżacja bardzo małej toalety publicznej powinna zakładać stosowanie rozwiązań, które optycznie ją podwyższą i powiększą. Doskonale sprawdzają się tutaj takie style jak loftowy, japandi czy skandynawski. Z kolei w dużej łazience można stosować np. ciemne płytki, nie ryzykując, że wnętrze będzie wyglądać przytłaczająco.
Ważne jest też kierowanie się funkcjonalnością. Przykładowo, jeśli w danej łazience zastosowane mają być np. bezdotykowe krany lub dozowniki do mydła, należy zadbać o to, by również urządzenia takie jak podajniki na ręczniki lub suszarki nie wymagały dotykania. Warto też stawiać na sprzęty, które prezentują się nowocześnie i nie posiadają zbędnych dekoracji. Dzięki temu pasują do nich rozwiązania sprzyjające higienie (np. sanitariaty ze stali); dodatkowo pomieszczenie jest łatwiejsze do utrzymania w czystości.
Pomimo tego, że wizyta w toalecie zazwyczaj nie trwa więcej niż kilka minut, jej estetyka jest nie mniej ważna od funkcjonalności. Jest też istotna dla oceny całego obiektu przez użytkowników. Nieestetyczne lub źle urządzone toalety źle wpływają na jego reputację i mogą nawet zniechęcić do odwiedzin.
W przypadku toalet publicznych, warunki techniczne, które pomieszczenie musi spełnić, aby być uznane za zgodne z przepisami, dotyczą nie tylko jego wymiarów i niezbędnych sprzętów. Istotne jest również wykorzystanie odpowiednich materiałów i stosowanie rozwiązań technicznych, które zapewniają wygodę, prywatność oraz bezpieczeństwo użytkownika, niezależnie od płci, wieku i stanu zdrowia, takich jak:
Należy także zadbać o podział na toalety damskie, męskie oraz przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. W przypadku toalet publicznych damskich na 20 osób musi przypadać minimum jedna miska ustępowa. Z kolei w toaletach męskich na każde 30 osób należy zapewnić minimum jedną miskę ustępową oraz jeden pisuar. W tym ostatnim przypadku łazienka musi być wyposażona zarówno w pisuary, jak i przynajmniej jedną odosobnioną kabinę. Niezależnie od rodzaju toalety, powinna w nich znajdować się co najmniej jedna umywalka na 20 osób.
Wymiary toalety publicznej są dokładnie określane przepisami znajdującymi się w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury. Zgodnie z nimi:
W ich dolnej części należy zaplanować otwory o sumarycznym przekroju nie mniejszym niż 0,022 metra kwadratowego.
Przynajmniej jedna kabina w ustępie publicznym powinna być przystosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Oznacza to, że jej minimalna szerokość powinna wynosić 90 cm, a powierzchnia przed miską ustępową musi mieć wymiary minimum 90x60 cm.
Przepisy precyzują również następujące wymiary, które należy wziąć pod uwagę przy projektowaniu toalety:
Co ważne, rozporządzenie określa tylko minimalne wymiary łazienek oraz kabin ustępowych. W praktyce jednak pomieszczenie to powinno być nieco większe, żeby zapewnić maksymalną wygodę użytkowania.
Bardzo ważnym aspektem jest wentylacja w toalecie publicznej. Jest to istotne nie tylko ze względów prawnych. Łazienka publiczna jest bowiem miejscem, w którym panuje wysoka wilgotność powietrza, co z kolei stwarza idealne warunki dla namnażania bakterii oraz rozwoju pleśni na ścianach, sufitach i podłogach.
Kwestię wentylacji w toalecie określają przepisy BHP § 27.3: ?W pomieszczeniach ustępów należy zapewnić wymianę powietrza w ilości nie mniejszej niż 50 m? na godzinę na miskę ustępową i 25 m? na 1 pisuar.?
W praktyce wentylacja w toalecie powinna składać się z przewodów i kratek wentylacyjnych, a także wentylatorów wyciągowych. Powinny być one rozmieszczone w taki sposób, by znajdowały się w odległości maksymalnie trzech metrów od poszczególnych partii wyposażenia (sedes, umywalki itp.).
Szczególnie ważna jest sprawna wymiana powietrza w okolicy umywalek oraz ustępu, tj. rejonów, w których wilgotność jest najwyższa. Najlepiej, jeśli system wentylacyjny może czerpać powietrze z zewnątrz. Wówczas należy zadbać o to, by wprowadzać go mniej niż zostaje wyprowadzone.
Dopuszczalne jest także czerpanie powietrza z sąsiedniego budynku, o ile jest on naturalnie wentylowany lub posiada system klimatyzacyjny.
W przypadku toalety publicznej należy zadbać także o odpowiednie oświetlenie. Musi ono zapewniać użytkownikom niezbędny komfort, ale także podkreślać walory estetyczne pomieszczenia.
Oświetlenie toalety publicznej powinno być jasne, o ciepłej temperaturze barwowej. Dotyczy to każdego źródła światła - zarówno głównego, jak i miejscowego, znajdującego się na przykład w pobliżu umywalki. Odpowiednia jasność jest ważna przede wszystkim dlatego, że oprócz załatwiania potrzeb fizjologicznych wiele osób w toalecie kontroluje swój wygląd, poprawia makijaż itp.; dodatkowo toaleta, w której zastosowano jaśniejsze światło, sprawia wrażenie czystszej niż pomieszczenie, w którym jego natężenie jest mniejsze. Jeśli jednak w danej toalecie znajdują się okna, dobór oświetlenia musi być bardzo staranny, aby ostatecznie światło nie było zbyt ostre.
W przypadku toalet publicznych oświetlenie powinno być energooszczędne. Jest ono przede wszystkim ekologiczne, ale też pozwala na znaczne zmniejszenie rachunków za energię, szczególnie w miejscach, w których z toalety każdego dnia korzysta wiele osób.
Podstawowe wyposażenie toalety publicznej to oczywiście misy ustępowe, umywalki oraz pisuary. Nie oznacza to jednak, że należy się ograniczać wyłącznie do tych sprzętów. Do niezbędnych akcesoriów w toalecie publicznej należą również:
Choć obecność niektórych spośród wymienionych akcesoriów w toaletach publicznych nie jest wymagana przepisami, ich umieszczenie jest coraz powszechniejszą dobrą praktyką. Wpływają one na komfort użytkowania toalety sprawiając, że opinia zarówno o łazience, jak i o całym obiekcie jest lepsza, niż w przypadku miejsc, w których brakuje tego typu wyposażenia.
Czytaj także:
English
Český
Deutsch
Español
Français
Italiano
Український
Svenska
Română